Hạch toán là gì? Hạch toán có những loại nào?

Hạch toán là gì?

Hạch toán là quan sát, tính toán, ghi chép lại quá trình tái sản xuất xã hội nhằm mục đích quản lý chặt chẽ hơn. 

Quan sát:

Đây là giai đoạn đầu tiên, tiến hành đo lường mọi hao phí cũng như kết quả của mọi hoạt động kinh tế. Kết quả đo lường có thể là tiền, hiện vật, lực lượng lao động. 

Tính toán:

Là quá trình thực hiện các phép tính, dùng các phương pháp tổng hợp, phân tích để cho ra kết quả của các hoạt động kinh tế.

Ghi chép:

Đây là quá trình thu thập, xử lý, thu thập kết quả của các hoạt động kinh tế theo từng thời kỳ, thời điểm. 

Nhờ các tổ chức hạch toán mà các cơ quan quản lý có thể nắm bắt các thông tin để soạn thảo các quyết định quản lí và kiểm tra khi cần thiết.
Hạch toán cần phải thực hiện đầy đủ, kịp thời, chính xác, thống nhất về nội dung cũng như phương pháp. Đồng thời, đảm bảo tiêu chuẩn hóa và so sánh được các số liệu hạch toán. 

Do lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất ngày càng phát triển. Do đó, hạch toán cũng có những thay đổi lớn về kỹ thuật thu thập số liệu, xử lý số liệu. Ngày nay, hạch toán được xem là một trong những công cụ quản lý quan trọng của nhà nước.

Hạch toán là quá trình quan sát, tính toán, ghi chép với nhiều phương thức thu thập thông tin khác nhau.

Tác dụng của công việc hạch toán là gì?

Hạch toán giúp cung cấp các thông tin tài chính để các đơn vị quản lý biết được các hoạt động kinh doanh đang diễn ra thế nào? có rủi ro gì về tài chính hay không?

Hạch toán giúp cho việc kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh tế được dễ dàng, chuẩn mực, có hệ thống hơn. 
Hạch toán kịp thời giúp cho các đơn vị quản lý, điều hành cập nhật các thông tin kịp thời, nhanh chóng để hoạt động kinh doanh tốt hơn.

Các khái niệm về hạch toán, bạn đã biết?

Để hiểu rõ hơn về hạch toán toán, các bạn hãy thông qua 2 khái niệm sau:

Hạch toán kinh tế

Đây là phạm trù của kinh tế hàng hóa, đặc biệt là trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Bởi các cơ quan quản lý các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bằng cách áp dụng các phương pháp thương mại. Đồng thời, dựa trên cơ sở kế hoạch hàng hóa kết hợp sử dụng các hoạt động hàng hóa, tiền tệ.

Nguyên tắc hoạt động cơ bản của hạch toán kinh tế chính là tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Mặt khác, tự chịu trách nhiệm về vật chất, tài chính, kết quả kinh doanh theo sự điều tiết của nhà nước. Hạch toán kinh tế được áp dụng đầy đủ trong các xí nghiệp nhằm mục đích nâng cao hiệu quả kinh tế.

Hạch toán kinh tế quốc dân

Hạch toán kinh tế quốc dân bao gồm: hạch toán thu thập quốc dân, hạch toán tài chính, hạch toán thu chi, hạch toán thanh toán. Bảng hạch toán tài khoản quốc gia của nước ta là một bộ phận của hạch toán kinh tế quốc dân. 

Trước đây, có 2 hệ thống kinh tế quốc dân trên thế giới. Đó là một hệ thống của các nước Xã Hội Chủ Nghĩa, một hệ thống của các nước Tư Bản Chủ Nghĩa. Hiện nay, hệ thống thứ nhất đã không còn tồn tại sau khi hội đồng tương trợ các nước XHCN giải thể.

Có những loại hạch toán nào?

Để quan sát và phản ánh các quá trình sản xuất kinh doanh, sử dụng vốn đòi hỏi phải sử dụng các loại hạch toán khác nhau. Cụ thể là:

Hạch toán nghiệp vụ

Đây là quá trình quan sát, phản ánh trực tiếp lên các hoạt động kinh tế kỹ thuật để chỉ đạo thường xuyên và phản ánh kịp thời các nghiệp vụ đó. Đối tượng của hạch toán nghiệp vụ chính là nghiệp vụ kinh tế, kỹ thuật sản xuất. Căn cứ vào tính chất của từng nghiệp vụ, yêu cầu quản lý mà chọn ra loại thước đo phù hợp.

Hạch toán nghiệp vụ thường sử dụng các phương tiện thu thập đơn giản như chứng từ, điện thoại, điện báo…Các phương pháp này khá đơn giản nên hạch toán nghiệp vụ trở thành môn khoa học độc lập.

Hạch toán thống kê

Đây là môn khoa học nghiên cứu mối quan hệ giữa hai mặt lượng và chất của các hiện tượng kinh tế xã hội. Mục đích của quá trình này nhằm rút ra bản chất và tính quy luật trong sự phát triển của các hiện tượng vào những thời gian và địa điểm cụ thể.

Hạch toán thống kê nghiên cứu các mối quan hệ hữu cơ của các hiện tượng kinh tế xã hội như tình hình tăng năng suất lao động, tình hình giá cả, tình hình phát triển dân số…Thế nên, thông tin của hạch toán thống kê không mang tính chất thường xuyên, liên tục. 

Bộ môn khoa học này đã xây dựng một số phương pháp riêng như điều tra thống kê, phân tổ thống kê, số tuyệt đối, số bình quân…Với đối tượng và phương pháp đa dạng, hạch toán thống kê có thể sử dụng trên tất cả các loại thước đo.

Tùy vào từng nghiệp vụ mà hạch toán sẽ lựa chọn loại thước đo phù hợp

Hạch toán kế toán

Đây là bộ môn khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp các thông tin liên quan đến tài sản, sự vận động của tài sản. Mục đích nhằm kiểm tra tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính của doanh nghiệp đó. So với hạch toán nghiệp vụ và hạch toán thống kê thì hạch toán kế toán có những điểm khác biệt sau:

Hạch toán kế toán phản ánh một cách liên tục, toàn diện về tình hình, sự vận động của các loại tài sản. Hạch toán kế toán có thể thực hiện liên tục trước, trong và sau quá trình sản xuất kinh doanh, sử dụng vốn. 

Hạch toán kế toán sử dụng nhiều thước đo nhưng thước đo tiền tệ là bắt buộc. Tức là mọi nghiệp vụ kinh tế đều được ghi chép và biểu hiện theo giá trị tiền tệ. Quá trình này cung cấp các chỉ tiêu tổng hợp để hỗ trợ giám đốc thực hiện các kế hoạch tài chính tốt hơn.

Hạch toán kế toán sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học riêng như chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá…Trong đó, lập chứng từ kế toán thủ tục đầu tiên và bắt buộc. Các số liệu kế toán phải đảm bảo tính chính xác và có độ pháp lý vững chắc.

Hy vọng những thông tin chia sẻ trên đã giúp bạn tự trả lời được câu hỏi “Hạch toán là gì” cùng những kiến thức cơ bản xung quanh khái niệm này.