CPI là gì? Chỉ số giá tiêu dùng trong nền kinh tế
Em thường xem chương trình thời sự buổi tối trên kênh VTV, đến mục điểm tin kinh tế là em thường nghe phát thanh viên nhắc tới CPI, theo em được biết thì đó là chỉ số giá tiêu dùng, nhưng em chưa hiểu CPI là gì và có cách tính như thế nào ? Với một điều em thắc mắc nữa là khi nhắc đến CPI thì thường đi kèm với đó là thuật ngữ lạm phát, vậy CPI có liên quan với lạm phát như thế nào ? CPI có tác động như thế nào đối với nền kinh tế? Cảm ơn mọi người đã giúp em giải đáp thắc mắc.
Danh mục nội dung
Định nghĩa về CPI là gì ?
CPI là một thuật ngữ được viết tắt bằng chữ cái đầu của cụm từ tiếng Anh Consumer Price Index có nghĩa là chỉ số giá tiêu dùng. CPI là một chỉ số nằm trong danh mục hệ thống chỉ tiêu thống kê Quốc gia, phản ánh mức độ biến động tương đối của giá cả hàng hóa tiêu dùng theo thời gian và được tính bằng đơn vị phần trăm. Hiểu đơn giản hơn CPI được coi như là mức giá chung, mức giá bình quân của một tập hợp các loại hàng hóa, dịch vụ.
Cùng với đó, CPI được coi là chỉ số dùng để đo lường sự gia tăng của giá cả hàng hóa dịch vụ kỳ báo cáo so với kỳ gốc để đánh giá mức độ lạm phát hay giảm phát của nền kinh tế. Hiểu nôm na CPI như một công cụ để đo lường mức độ trượt giá sau một năm tài chính.
Cơ sở để đưa ra chỉ số này là dựa vào giỏ hàng hóa. Bằng cách tập hợp một số hàng hóa tiêu dùng và dịch vụ đại diện (danh mục hàng hóa, dịch vụ phổ biến) có ảnh hưởng mạnh mẽ tới đời sống và tâm lý chung trên thị trường mà một người dân bình thường hay tiêu dùng để tính giá cả của toàn giỏ hàng hóa đó, từ đó tính ra chỉ số giá tiêu dùng.
Giỏ hàng hóa luôn luôn phải được rà soát và điều tra theo định kỳ nhằm đảm bảo việc đánh giá CPI phản ánh thực chất sự biến động giá tiêu dùng của Quốc gia. Phương pháp tính chỉ số giá tiêu dùng của Tổng cục thống kê hiện nay dựa theo phương pháp chung do Tổ chức lao động Quốc tế (ILO) ban hành, nó cũng phù hợp với đặc thù kinh tế và tình hình phát triển thực tế tại nước ta.
CPI là gì ?
Ý nghĩa của chỉ số giá tiêu dùng: CPI được coi như là một công cụ dùng theo dõi biến động của giá cả hàng hóa của kỳ kế hoạch và kỳ gốc (kỳ gốc có thể là tháng trước, quý trước hay năm trước tùy theo mục đích sử dụng số liệu tính toán) cùng với điều kiện kinh tế và đặc thù riêng của Quốc gia, từ đó đưa ra phương pháp điều chỉnh nhằm bình ổn giá.
Mối liên hệ giữa CPI và lạm phát
Lạm phát, giảm phát đều có tác động vô cùng mạnh mẽ tới nền kinh tế, đo lường tỷ lệ này thường dựa vào 3 chỉ số: CPI (chỉ số giá tiêu dùng), GDP (tổng sản phẩm quốc nội), PPI (chỉ số giá sản xuất). CPI có mối liên hệ đặc biệt mật thiết với tỉ lệ lạm phát, vậy CPI là gì, CPI được coi như là một thước đo điển hình của tỉ lệ lạm phát hay còn được gọi là “thuế” lạm phát.
Cơ sở để tính tỉ lệ lạm phát là dựa vào số liệu CPI được báo cáo thống kê hàng tháng, cộng phần trăm tăng GDP theo từng tháng của các tháng trong năm, ta tính được tỉ lệ lạm phát. Đây cũng là cách tính tỉ lệ lạm phát được nêu ra theo thông cáo báo chí và các phương tiện truyền thông. Hoặc, nếu Po là mức giá cả bình quân của kỳ thực tế và P-1 là mức giá bình quân của kỳ trước, thì tỷ lệ lạm phát của kỳ hiện tại tính bằng phần trăm là:
Tỷ lệ lạm phát = 100% x
Po – P-1
P-1
Vai trò của CPI tới tăng trưởng kinh tế
Như đã phản ánh ở trên, CPI có vai trò như một thước đo của tỉ lệ lạm phát, mà lạm phát thì có tác động vô cùng mạnh mẽ tới nền kinh tế. Khống chế lạm phát ở mức độ cho phép sẽ thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế, tuy nhiên cũng không để xảy ra tình trạng giảm phát quá mức, sẽ dẫn đến suy thoái kinh tế.
Chỉ số giá tiêu dùng cũng là một thông tin tài chính có vai trò quan trọng trong việc đưa ra các quyết định tài chính như điều chỉnh thu nhập của người dân, chế độ phúc lợi xã hội, hưu trí… và một số hoạt động kinh tế khác.
Để đối phó với tác động của lạm phát thì đòi hỏi bạn phải nắm được biến động của chỉ số giá tiêu dùng. Bởi đó là công cụ đo lường sự biến động trong chi phí sinh hoạt các hàng hóa dịch vụ thiết yếu. CPI còn giúp các nhà đầu tư tài chính nắm bắt được các thông tin về những biến động dự đoán có khả năng xảy ra trên thị trường tài chính, thị trường chứng khoán. Kiểm soát nắm bắt được các chỉ số giá cả, nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định đầu tư đúng đắn nhất nhằm né tránh những tác động tiêu cực ví dụ như sở hữu công cụ đầu tư TIPS
Vai trò của CPI
Lời kết
Qua bài viết trên, chúng tôi đã giải đáp giúp bạn CPI là gì và tác động của CPI tới lạm phát cũng như tăng trưởng kinh tế, hy vọng bạn đã có thể nắm bắt được cơ bản những thông tin về CPI cũng như ý nghĩa của chỉ số này.