GDP là gì? Công thức tính. Ý nghĩa và tầm quan trọng của GDP

GDP được nhắc đến nhiều trong những lĩnh vực đời sống đặc biệt là những lĩnh vực kinh tế, tài chính. Trong các bai giảng chúng ta cũng nghe rất nhiều về GDP. GDP của Việt Nam tăng hay giảm, ảnh hưởng ra sao? Vậy GDP là gì? Các tính, công thức tính GDP như thế nào cho chính xác, dễ hiểu, rõ ràng nhất.

 GDP là gì?

Dưới đây sẽ là lời giải đáp chi tiết đến bạn đọc những thắc mắc, khái niệm cơ bản cần biết liên quan đến GDP. GDP là gì? Các tính, công thức tính GDP như thế nào cho chính xác, dễ hiểu, rõ ràng nhất.

GDP là gì?

GDP là từ viết tắt của Gross Domestic Product - Tổng sản phẩm trong nước (tổng sản phẩm nội địa). Tổng sản phẩm trong nước là tổng giá trị của tất cả mọi thứ được sản xuất trong nước. Không thành vấn đề nếu nó được sản xuất bởi công dân hoặc người nước ngoài. Nếu chúng nằm trong ranh giới của đất nước, sản xuất của chúng được bao gồm trong GDP.

GDP là gì?

Để tránh tính hai lần, GDP bao gồm giá trị cuối cùng của sản phẩm, nhưng không bao gồm các phần đi vào nó. Ví dụ, một nhà sản xuất giày dép của Mỹ sử dụng dây buộc và các vật liệu khác được sản xuất tại Hoa Kỳ. Chỉ có giá trị của giày được tính; dây giày không có.

Cách tính, công thức tính GDP

Cách tính, công thức tính GDP dựa trên chi phí

Công thức tính GDP = tiêu dùng (C) + đầu tư (I) + chi tiêu chính phủ (G) + (xuất khẩu (X) - nhập khẩu (M)).

Phương thức chi tiêu dựa trên ý tưởng rằng tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong nền kinh tế phải được mua bởi ai đó. Hàng hóa vẫn chưa được bán được tính là đã được nhà sản xuất mua.

Hãy chia nhỏ từng thành phần của phép tính để hiểu rõ hơn về GDP là gì và tại sao con số lại quan trọng đối với các nhà kinh tế:

Tiêu thụ chiếm phần lớn nhất trong tính toán GDP.

  • Đây là bất cứ thứ gì mà một hộ gia đình hoặc cá nhân sẽ chi tiền vào, như thực phẩm, tiền thuê nhà, kem đánh răng, v.v ... Lưu ý rằng việc mua bất động sản không được bao gồm trong tiêu dùng.

Đầu tư thường được định nghĩa là đầu tư vào thiết bị hoặc vật liệu mới của một doanh nghiệp.

  • Ví dụ, một doanh nghiệp mua máy tính mới cho tất cả nhân viên của mình. Các hộ gia đình mua bất động sản được bao gồm trong các khoản đầu tư, vì nhà được mua bằng các khoản vay (hầu hết các hộ gia đình sẽ không trả tất cả tiền mặt cho tài sản trước). Đầu tư, chẳng hạn như mua cổ phiếu, không được bao gồm trong định nghĩa đầu tư này vì đó được coi là tiết kiệm.

Chi tiêu của chính phủ là tổng của tất cả mọi thứ mà chính phủ đã mua hoặc chi tiền vào.

  • Điều này có nghĩa là bất kỳ sản phẩm vật chất nào mà chính phủ đã mua, như xe cứu hỏa hoặc tàu sân bay, các khoản đầu tư mà chính phủ đã thực hiện và tiền lương của nhân viên chính phủ, như giáo viên. Điều này không bao gồm bất kỳ khoản thanh toán hoặc chương trình nào như phúc lợi hoặc an sinh xã hội.

Xuất khẩu là tất cả hàng hóa được sản xuất trong nước và bán cho các nước khác. Nhập khẩu là tất cả hàng hóa được sản xuất ở các nước khác và bán cho nước này.

  • Nhập khẩu phải được trừ vào xuất khẩu vì nếu không sản xuất nước ngoài sẽ được tính là nguồn cung trong nước.

Cách tính, công thức tính GDP

Cách tính, công thức tính GDP dựa trên thu nhập

Điều này được tính bằng công thức:

GDP = Bồi thường cho nhân viên + tổng thặng dư hoạt động + tổng thu nhập hỗn hợp + (thuế - trợ cấp cho sản xuất và nhập khẩu).

Bồi thường cho nhân viên là tổng số tiền thanh toán cho tất cả nhân viên hoặc người lao động.

  • Điều này cũng bao gồm bất kỳ khoản thanh toán phúc lợi như an sinh xã hội.

Thặng dư hoạt động gộp về cơ bản là lợi nhuận của các doanh nghiệp hợp nhất.

  • Hầu hết các doanh nghiệp lớn với nhiều nhân viên được kết hợp.

Tổng thu nhập hỗn hợp là lợi nhuận của các doanh nghiệp chưa hợp nhất.

  • Nhiều doanh nghiệp nhỏ không hợp nhất.

Thu nhập được xác định theo nhiều cách khác nhau thông qua bốn yếu tố sản xuất:

  • Lao động và người lao động kiếm được tiền lương

  • Đất kiếm thu nhập thông qua tiền thuê

  • Vốn kiếm được tiền lãi

  • Doanh nhân kiếm được lợi nhuận

Cách tính GDP dựa trên sản xuất

Cách tiếp cận này tính đến giá trị gia tăng cho toàn bộ đầu ra trong nước. Giá trị gia tăng được tính bằng cách lấy giá mà người bán đang bán sản phẩm và trừ đi giá đó từ giá mà người bán đã mua sản phẩm từ nhà cung cấp.

Phân biệt thế nào là GDP và GNP

GNP viết tắt là Gross National Product hay còn gọi là Tổng sản lượng quốc gia hay Tổng sản phẩm quốc gia là một chỉ tiêu kinh tế đánh giá sự phát triển kinh tế đất nước tính bằng tổng giá trị bằng tiền của các sản phẩm cuối cùng và dịch vụ công dân của một nước làm ra trong một khoảng thời gian (1 năm) không kể làm ra ở đâu (trong hay ngoài nước).

Thu nhập được tính vào GNP, phụ thuộc vào ai là chủ sở hữu các yếu tố sản xuất chứ không phải việc sản xuất diễn ra ở đâu.

Phân biệt thế nào là GDP và GNP

Những hạn chế của việc sử dụng GDP trong tính toán

GDP nói chung không chỉ ra mức sống

Mặc dù Trung Quốc có GDP lớn, nhưng mức sống của họ khá thấp và được coi là một quốc gia có thu nhập trung bình. Hoa Kỳ, mặt khác, có một trong những mức sống cao nhất trên thế giới, với thu nhập cao và một lượng lớn chi tiêu của người tiêu dùng. GDP có thể được chia cho tổng dân số của một quốc gia để xác định mức sống, được gọi là GDP bình quân đầu người.

GDP không bao gồm bất kỳ nền kinh tế thị trường chợ đen

Mặc dù một số quốc gia, như Hoa Kỳ, cố gắng ước tính dựa trên doanh thu thuế. Chợ đen bao gồm bất kỳ hàng hóa và dịch vụ nào được mua và bán nhưng không được báo cáo vì chúng là bất hợp pháp. Điều này bao gồm ma túy và buôn bán ma túy, mại dâm bất hợp pháp và lao động bất hợp pháp.

GDP cũng không bao gồm các hình thức lao động khác không được báo cáo

Lao động không báo cáo bao gồm chăm sóc trẻ em hoặc bảo trì hộ gia đình như nấu ăn hoặc dọn dẹp. Điều này có nghĩa là, ví dụ, khu vực của nền kinh tế gồm những người đàn ông và phụ nữ chọn ở nhà để chăm sóc con cái họ, trong khi họ làm việc toàn thời gian, không được đưa vào số liệu quốc gia về kinh tế hoặc lao động.

GDP không bao gồm chi phí môi trường của sản lượng kinh tế

Ví dụ, cốc nhựa sử dụng một lần được sản xuất và bán được bao gồm trong GDP nhưng chi phí dài hạn liên quan đến việc xử lý và gây hại cho môi trường không được bao gồm.

GDP là một thước đo quan trọng của các nền kinh tế. Tuy nhiên, trong khi GDP có thể mô tả mức sống của một quốc gia, thì nó không tính đến phúc lợi, sức khỏe và hạnh phúc chung của dân số. Đây là lý do tại sao kinh tế là một khoa học quan trọng, nhưng không hoàn hảo.