Hô hấp ở cây xanh là gì? Đặc điểm quá trình hô hấp ở cây xanh?

Hô hấp ở cây xanh là gì?

Hô hấp ở thực vật là quá trình oxi hóa sinh học (dưới tác dụng của enzim) nguyên liệu hô hấp, đặc biệt là glucozo của tế bào đến CO₂ và H₂O, một phần năng lượng giải phóng ra được tích lũy trong ATP.

Phương trình hô hấp tổng quát

C₆H₁₂O₆  + 6O₂  à 6 CO₆   + 6 H₂O + Năng lượng (nhiệt độ + ATP)

Vì vào ban đêm, cây hô hấp sẽ lấy O₂ của không khí trong phòng và thải ra rất nhiều khí CO₂. Nếu đóng cửa kín thì không khí trong phòng sẽ bị thiếu khí để hô hấp nên người ngủ có thể bị ngạt.

Vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật

- Năng lượng được thải ra ở dạng nhiệt cần thiết để duy trì nhiệt độ thuận lợi cho các hoạt động sống của cơ thể.

- Năng lượng được tích lũy trong ATP, được dùng để vận chuyển vật chất trong cây, sinh trưởng, tổng hợp chất hữu cơ, sửa chữa những hư hại của tế bào.

Con đường hô hấp ở thực vật

a. Phân giải kị khí (đường phân và lên men)

- Diễn ra trong tế bào chất.

- Gồm 2 giai đoạn:

          + Đường phân: giải phóng glucozo đến axit piruvic và giải phóng năng lượng.

=> axit piruvic và 2 ATP.

+ Lên men: axit piruvic lên men tạo rượu etilic và CO₂ hoặc axit lactic.

Kết quả: Từ 1 phân tử glucozo qua phân giải kị khí giải phóng 2 phân tử ATP.

b. Phân giải hiếu khí (đường phân và hô hấp hiếu khí)

- Xảy ra mạnh trong các mô, cơ quan đang hoạt động sinh lí mạnh như: hạt đang nẩy mầm, hoa đang nở …

- Điều kiện: có đủ oxi.

- Gồm 2 giai đoạn:

+ Đường phân, 1 Glucozo => 2 Axit piruvic + 2ATP + 2NADH

+ Hô hấp hiếu khí: chu trình Crep và chuỗi chuyền electron xảy ra ở ti thể. 

Chu trình Crep: diễn ra trong chất nền của ti thể. Khi có ôxi, axit piruvic đi từ tế bào chất vào ti thể. Tại đây axit piruvic chuyển hóa theo chu trình Crep và bị ôxi hoá hoàn toàn.

Chuỗi chuyền electron: diễn ra ở màng trong ti thể. Hiđrô tách ra từ axit piruvic trong chu trình Crep được chuyền đến chuỗi chuyền electron đến ôxi để tạo ra nước và giải phóng năng lượng ATP. Từ 2 phân tử axit piruvic, qua hô hấp giải phóng ra 6CO₂, 6 H₂O và 36ATP.

à Kết quả: Từ 1 phân tử glucozơ qua phân giải hiếu khí giải phóng ra 38 ATP và nhiệt lượng.

c. Hô hấp sáng 

- Là quá trình hấp thụ O₂ và giải phóng CO₂ ở ngoài sáng.

- Điều kiện: Cường độ ánh sáng cao, cường độ quang hợp cao, CO₂ ở lục lạp cạn kiệt, O₂ tích lũy nhiều.

- Phương trình: Axit glicôlic + O₂ → Axit gliôxilic → Glixin → Serin + CO₂

Nơi xảy ra: ở 3 bào quan bắt đầu là lục lạp, peroxixom và kết thúc tại ti thể

- Ảnh hưởng:

+ Hô hấp sáng không tạo ATP, tiêu tốn 50% sản phẩm của quang hợp (gây lãng phí sản phẩm của quang hợp)

+ Thông qua hô hấp sáng đã hình thành 1 số axit amin cho cây (glixerin, serin )

Ảnh hưởng của môi trường đối với hô hấp ở cây xanh

Hô hấp ở cây xanh chịu ảnh hưởng của môi trường và điều chỉnh các yếu tố môi trường là biện pháp bảo quản nông phẩm. Trong quá trình hô hấp, cây xanh lấy oxy để phân giải các chất hữu cơ, sản sinh ra năng lượng cần cho các hoạt động sống, đồng thời thải khí CO₂ và hơi nước (H₂O). Ở cây xanh, hô hấp gồm có hô hấp hiếu khí và kị khí.

- Hô hấp là các phản ứng hóa học có sự xúc tác của các enzim, vì thế phụ thuộc chặt chẽ vào nhiệt độ.

- Nước trong cây liên quan trực tiếp đến cường độ hô hấp bởi vì nước chính là dung môi, là môi trường nơi các phản ứng xảy ra. Nước cũng tham gia vào quá trình oxi hóa nguyên liệu hô hấp.