Nhiệm vụ của gan là gì?

Gan là gì, nằm ở đâu? Cấu tạo và chức năng của gan

Gan là một cơ quan của các động vật có xương sống, bao gồm cả con người. Cơ quan này đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và một số các chức năng khác trong cơ thể như dự trữ glycogen, tổng hợp protein huyết tương và thải độc. Gan cũng sản xuất dịch mật, một dịch thể quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Gan được xem là nhà máy hóa chất của cơ thể vì nó đảm trách cũng như điều hòa rất nhiều các phản ứng hóa sinh mà các phản ứng này chỉ xảy ra ở một số tổ chức đặc biệt của cơ thể.

Vị trí của gan

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất cơ thể , có màu đỏ sẫm, nặng 1,4-1,6kg  chiếm khoảng 2% trọng lượng cơ thể người lớn và 5% trọng lượng cơ thể trẻ em. Những xương sườn bên dưới cùng có tác dụng che chở, bảo vệ gan khỏi các chấn thương từ bên ngoài.

• Gan nằm ở đâu?Gan nằm ở vùng nào? Gan nằm ngay dưới cơ hoành, dưới vòm hoành phải nhưng có một phần lấn sang trái, nằm dưới vòm hoành trái và vùng thượng vị.
• Gan nằm bên nào? Gan nằm ở bên phải ổ bụng và tiếp giáp với nhiều cơ quan khác trong cơ thể: phía trước bên phải giáp với dạ dày, phía sau bên phải giáp với thận phải, phía dưới giáp với ruột non cùng ruột già. Mặt dưới của gan có túi mật.
• Vị trí của gan trong cơ thể con người: Gan có hình dạng như một nửa quả dưa hấu cắt chếch, bề ngang của gan dài 28 cm, bề trước sau 18cm và cao trung bình 8cm. Bề dưới gan chạy dọc theo cung sườn phải, bắt chéo qua vùng thượng vị và cung sườn trái. Điểm cao nhất của gan ở phía sau xương sườn thứ V bên phải, ngay dưới núm vú.  Gan di động theo nhịp thở, theo sự di chuyển của cơ hoành.

Cấu tạo của gan

Cấu tạo của gan. Gan được bao phủ bởi phúc mạc, là một lớp màng kép, mỏng có tác dụng làm giảm ma sát giữa các cơ quan với nhau. Dưới phúc mạc là áo xơ (tunica fobrosa). Ở cửa gan, áo xơ đi vào trong gan cùng các mạch tạo nên bao xơ quanh mạch (capsula fibrosa peri- vascularis) hay còn gọi là bao Glison.

• Gan được giữ tại chỗ bởi: tĩnh mạch chủ dưới cùng các tĩnh mạch gan, dây chằng hoành-gan, dây chằng vành và dây chằng liềm.
• Gan được cung cấp máu bởi động mạch gan và tĩnh mạch cửa (tĩnh mạch gánh).
• Gan được chia thành 2 thùy (lobe) là thùy phải và thùy trái. Sự phân chia này dựa vào vị trí của dây chằng liềm (falciform ligament) nối liền gan với cơ hoành và thành bụng trước. Thùy phải thường có kích thước to hơn thùy trái. Mỗi thùy gan lại phân ra hàng ngàn đơn vị có cấu trúc rất nhỏ hình lục giác. Mỗi đơn vị này có một tĩnh mạch chạy xuyên qua giữa tâm và cuối cùng tập trung về tĩnh mạch gan. Tĩnh mạch gan đưa máu từ gan về tim.
• Bề mặt ngoài của mỗi đơn vị cấu trúc là những tĩnh mạch, động mạch nhỏ và hệ thống ống dẫn, đưa chất lỏng đến và đi. Mạng lưới này có thể chuyển tải qua gan 1,4 lít máu/ phút, khoảng 2000 lít máu một ngày đêm. Lượng máu này sau khi qua gan sẽ được chuyển về tim, để từ đó phân phối cho các bộ phận khác trong cơ thể.

Vai trò của gan trong cơ thể

Gan là cơ quan đóng vai trò rất quan trọng đối với sự sống của con người. Cơ quan này thực hiện một số chức năng chính sau đây:

• Sản xuất mật: Mật giúp cho ruột non phân hủy cũng như hấp thụ chất béo, vitamin và các cholesterol. Trong mật có chứa các thành phần như muối mật, bilirubin, cholesterol, nước và chất điện giải.
• Hấp thu và chuyển hóa bilirubin: Bilirubin được tạo thành do quá trình phân hủy của huyết sắc tố. Chất sắt được giải phóng từ quá trình này sẽ được lưu trữ trong gan hay tủy xương. Đồng thời sẽ được sử dụng với mục đích tạo ra các tế bào máu ở thế hệ tiếp theo.
• Hỗ trợ cục máu đông: Vitamin K chính là thành phần không thể thiếu giúp tạo ra một số chất phục vụ cho quá trình đông máu. Mật được tạo ra ở gan là cần thiết cho sự hấp thu vitamin K của cơ thể. Nếu mật không được sản xuất đủ thì các yếu tố đông máu cũng sẽ không thể được tạo ra.
• Chuyển hóa chất béo: Mật sẽ giúp phá vỡ chất béo, từ đó làm cho chúng dễ tiêu hóa hơn.
• Chuyển hóa Carbohydrate: Carbohydrate được lưu trữ ở trong gan, tại đây chúng sẽ được phân hủy thành Glucose. Sau đó sẽ được hút vào máu nhằm duy trì lượng đường huyết bình thường. Glucose sẽ được lưu trữ dưới dạng Glucogen và có thể giải phóng bất cứ khi nào cần một sự bùng nổ năng lượng.

• Lưu trữ vitamin và khoáng chất: Gan chính là cơ quan lưu trữ nhiều vitamin quan trọng như A, D, E, B12 và K. Trong nhiều trường hợp, các vitamin sẽ được giữ lại trong một khoảng thời gian dài với mục đích dự phòng. Ngoài ra, cơ quan này còn dự trữ huyết sắc tố ở dưới dạng ferritin và luôn sẵn sàng tạo ra các tế bào hồng cầu mới. Bên cạnh đó, gan còn là nơi lưu trữ và giải phóng đồng.
• Lọc máu: Gan có chức nang loại bỏ rất nhiều hợp chất ra khỏi cơ thể. Bao hồm các hormone như aldosterone hay estrogen và các hợp chất từ ngoài cơ thể như rượu hay các loại thuốc.
• Chuyển hóa protein: Mật sẽ làm nhiệm vụ phá vỡ protein để tiêu hóa và hấp thu được dễ dàng.
• Sản xuất albumin: Albumin chính là protein phổ biến nhất ở trong huyết thanh. Nó giúp vận chuyển axit béo và hormone steroid, từ đó duy trì áp suất chính xác, đồng thời ngăn ngừa rò rỉ mạch máu.
• Chức năng miễn dịch: Gan cũng chính là một phần thuộc hệ thống thực bào đơn nhân. Nó chứa số lượng lớn các tế bào Kupffer liên quan trực tiếp đến hoạt động miễn dịch. Những tế bào này có chức nang phá hủy mọi tác nhân gây bệnh, đồng thời có thể xâm nhập vào gan qua ruột.
• Tổng hợp angiotensinogen: Hormone này sẽ làm tăng huyết áp bằng cơ chế thu hẹp các mạch máu sau khi được cảnh báo bằng cách sản xuất một loại enzyme có tên gọi là renin trong thận.

Như đã biết, gan đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống cơ thể. Nếu gan bị tổn thương sẽ không chỉ ảnh hưởng tới các bộ phận khác trong cơ thể mà còn nguy hại tới tính mạng con người. Do đó, chúng ta nên có các biện pháp bảo vệ và phòng ngừa cho gan tránh bị nhiễm bệnh.